این روش در صنایع مختلفی همچون: مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی، محصولات شوینده و... استفاده می‌شود و در این مقاله به بررسی مفهوم بازاریابی رایحه، انواع آن و مزایا و معایب آن پرداخته می‌شود:
مفهوم بازاریابی رایحه:
بازاریابی رایحه یا آروما مارکتینگ، به استفاده از رایحه‌ای مشخص و پخش آن در فضای حضور مشتریان اشاره دارد. بنابراین، انتخاب رایحه مناسب و استراتژی صحیح، می‌تواند هویتی واضح و دوست‌داشتنی را برای برند شما به ارمغان بیاورد. در حقیقت، آروما مارکتینگ نوع جدیدی از بازاریابی کسبوکار است که به‌طور جدی در هایپرمارکت‌ها، سوپرمارکت‌ها و سایر انواع فروشگاه‌ها اجرا می‌گردد.
بازاریابی رایحه در فروشگاه
این شیوه مدرن بازاریابی، می‌تواند با ایجاد تجربیات خرید منحصر‌به فرد برای مشتریان، به افزایش فروش و وفاداری نام تجاری و برند کمک نماید. همچنین بازاریابی رایحه، نام تجاری و برند را بدون نیاز به نمایش لوگوی کسبوکار، در ذهن مشتریان تداعی و زنده می‌نماید. به‌طور کلی، چهار نوع استراتژی اصلی در بازاریابی رایحه وجود دارد و باید برای هر کسب‌وکاری، بازاریابی منحصر به آن شغل طراحی و اجرا شود. حتی گاهی اوقات، می‌توان عناصری از دو استراتژی اصلی را با یکدیگر ترکیب و اجرا نمود.
انواع بازاریابی رایحه:
1. بازاریابی رایحه بیلبورد (Aroma billboards Marketing):
بازاریابی رایحه بیلبورد، شیوه مدرن بازاریابی است که در آن، بوی خاصی در فضای فروشگاه منتشر می‌شود تا توجه و تمرکز مشتریان را جلب نماید. این رایحه معمولاً توسط دستگاه خاصی اسپری می‌شود و می‌تواند به‌صورت مداوم یا در بازه‌های زمانی مشخص، منتشر شود. این نوع از بازاریابی، جسورانه‌ترین و مستقیم‌ترین نوع آروما مارکتینگ به‌شمار می‌آید و نامش را از این واقعیت گرفته است که بوی متمایز، به همان اندازه که بیلبورد در حس بینایی تأثیر دارد، برای حس بویایی قابل توجه است. علت چنین اثرگذاری، این است که مردم به احتمال فراوان، رایحه‌ها را بیشتر از نشانه‌های دیداری، شنیداری یا لمسی، به‌خاطر می‌آورند.
2. بازاریابی رایحه محیط (Ambient Types Of Scent Marketing):
این نوع از بازاریابی رایحه، به‌عنوان یکی از ظریف‌ترین روش‌های بازاریابی شناخته می‌شود که در آن از رایحه‌ای نامحسوس برای حذف بوهای ناخوشایند بهره گرفته می‌شود. این رایحه می‌تواند از طریق دستگاه‌های اسپری، دیفیوزها، کولرها و سایر وسایل، به‌صورت مداوم یا در بازه‌های زمانی مشخص در فضای فروشگاه منتشر شود. به‌عنوان مثال: فروشگاه لباس می‌تواند با بهره‌گیری از رایحه‌ای تازه و ملایم، حس صمیمیت و دوستی را در مشتریان ایجاد نماید و در نتیجه، آن‌ها را برای بازگشت به هایپرمارکت یا سوپرمارکت ترغیب کند. همچنین، در هتل‌ها با استفاده از بوهای آرامش‌بخش و ملایم، حس آرامش و رهایی از استرس در مهمانان ایجاد می‌شود تا از اقامتشان بیشتر لذت ببرند.
3. بازاریابی رایحه موضوعی (Thematic Scent Marketing):
بازاریابی رایحه موضوعی، یکی دیگر از روش‌های بازاریابی رایحه است که در آن، از بوی خاصی که با هدف یا ماهیت محیط تجاری مطابقت دارد، استفاده می‌شود. در این روش، رایحه‌ها بر اساس موضوعی خاص انتخاب می‌شوند و با هدف ایجاد حس و ارتباط با موضوع مدنظر، در آن محیط منتشر می‌گردند. به‌عنوان‌مثال: فروشگاه‌های آرایشی، از رایحه‌های خاصی مانند رایحۀ گل‌های خزان، برای ایجاد حس فصل پاییز و همچنین زیبایی در مشتریان استفاده می‌نمایند.
همچنین، در رستوران‌های ایتالیایی، از رایحۀ مرکباتی و تند برای ایجاد حس تازگی و روحیۀ ایتالیایی در مشتریان استفاده می‌شود. همان‌طور که می‌بینید، در هر دو مثال، رایحه‌ها با موضوع و فضای محیط مدنظر هماهنگ شده‌اند و می‌توانند تجربه خرید مشتریان را لذت‌بخش نمایند. این نوع بازاریابی رایحه، امکان معرفی برند به شیوه‌ای منحصربهفرد و جذاب را برای هایپرمارکت‌ها و سوپرمارکت‌ها فراهم می‌نماید.
4. بازاریابی امضاء رایحه (Signature Scent Marketing):
بازاریابی امضاء رایحه، یکی از تخصصی‌ترین، گران‌ترین و زمان‌برترین بازاریابی‌های آروما مارکتینگ است که در آن، از رایحه‌ای خاص به‌عنوان امضای شناخته‌شده برند استفاده می‌شود. این روش، با ایجاد رایحه‌ای خاص و منحصربهفرد برای برند، می‌تواند به شناسایی برند و ایجاد ارتباط عاطفی با مشتریان کمک نماید. به‌عنوان مثال: برندهای آب پرتقال، می‌توانند از رایحه‌ای خاص که شامل: رایحۀ پرتقال، وانیل و زنجبیل است، به‌عنوان امضای شناخته‌شده استفاده کند.
در این صورت، هر گاه مشتریان با این رایحه برخورد کنند، به یاد برند آب پرتقال خواهند افتاد و احساس خاصی نسبت به آن خواهند داشت. علاوه بر این، این روش می‌تواند تجربه خرید مشتریان را نیز ارتقا دهد. به‌عنوان‌مثال: با استفاده از رایحۀ خاص و منحصربهفرد، می‌توان به مشتریان احساس رفاه و لذت بیشتری بخشید و درنتیجه، آن‌ها را به خرید بیشتر و بازدید مجدد از هایپرمارکت یا سوپرمارکت ترغیب کرد.
مزایا و معایب بازاریابی رایحه:
بازاریابی رایحه یا آروما مارکتینگ، به‌عنوان روشی نوین در بازاریابی، دارای مزایای بسیاری است که در ادامه به برخی از این مزایا اشاره خواهیم کرد:
-
بهبود تجربه خرید مشتری:
اصلی‌ترین مزیت استفاده از بازاریابی رایحه، بهبود تجربه خرید مشتریان است. با استفاده از عطر و بو، مشتریان به تجربه‌ای متفاوت از خرید محصولات می‌رسند و احساس رضایت و رفاه بیشتری دارند.
-
ایجاد ارتباط با مشتری:
عطر و بوی خاص، می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط با مشتریان خدمت کند. این روش می‌تواند به مشتریان نشان دهد که کسبوکار به تجربه آن‌ها اهمیت می‌دهد و سعی می‌کند برای بهبود آن تلاش کند.
-
تحریک احساسات:
عطر و بو می‌تواند احساسات مشتریان را تحریک کند و به آن‌ها کمک نماید تا با محصولات ارتباط بیشتری برقرار کنند، احساساتشان را بهتر بیان کنند و از تجربه خریدشان لذت بیشتری ببرند.
-
ایجاد شناخت برند:
استفاده از رایحه‌های خاص، می‌تواند نقش شناسه برند را ایفا کند و نام برند را در ذهن مشتریان حک نماید.
-
افزایش فروش:
استفاده از رایحۀ خاص در فضاهای فروشگاهی، می‌تواند به جذب مشتریان کمک کرده و درنتیجه، فروش را افزایش دهد.
بازاریابی رایحه، همانند هر روش بازاریابی دیگر، دارای معایبی نیز است که در ادامه به برخی از این معایب اشاره خواهیم کرد:
-
حساسیت به رایحه:
مشتریانی که به‌شدت نسبت به عطر و بو حساسیت دارند، ممکن است تجربه نامطلوبی از خرید داشته باشند و حتی از خرید محصولات اجتناب نمایند.
-
اشتباه در انتخاب رایحه:
اگر رایحۀ مناسبی برای برند انتخاب نشود و یا شدت رایحه به میزان مناسب تعیین نشود، ممکن است باعث نارضایتی مشتریان شود و در نتیجه، باعث کاهش فروش و شناخت برند شود.
-
هزینه بالا:
ایجاد رایحۀ منحصربهفرد، ممکن است هزینه بالایی داشته باشد و برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، این هزینه قابل پرداخت نباشد.
-
تفاوت سلیقه:
عطر و بو ممکن است برای همه مشتریان جذاب نباشد. ذائقه و سلیقه هر فرد متفاوت است و امکان دارد، عطر و بویی که برای فردی جذاب است، برای فرد دیگر هیچ جذابیتی نداشته باشد.
-
تأثیر محل قرارگیری:
رایحه‌ها ممکن است در محیط‌هایی که شرایط هواشناسی و معماری آن‌ها متفاوت است، به‌صورت دیگری عمل کنند و درنتیجه، کیفیت تجربه مشتریان را تحت تأثیر قرار دهند.
جمع‌بندی:
به‌طور کلی، بازاریابی رایحه یا آروما مارکتینگ، باعث می‌شود تا مشتریان بدون نیاز به مشاهده لوگوی برند و تنها از طریق استشمام رایحه، برند تجاری شما را در ذهنشان حفظ کنند زیرا تأثیر رایحه بیش از هر نوع صدا یا تصویری است و می‌تواند توجه افراد را به هایپرمارکت یا سوپرمارکت جلب نماید. بازاریابی رایحه، یکی از موفق‌ترین روش‌های بازاریابی مدرن محسوب می‌شود زیرا بو، به قسمتی از مغز که احساسات، یادگیری و حافظه را پردازش می‌کند، مرتبط است. سیستم بویایی انسان، مسیری مستقیم به مغز دارد و خاطرات را بسیار سریع‌تر از حواس بینایی و شنوایی تحریک می‌کند.